cẕven
cẕven prid. 〈odr. -ī〉
Izvedeni oblici
| Pozitiv - neodr. | |
|---|---|
| muški rod | |
| jednina | |
| N | crven |
| G | crvena |
| D | crvenu |
| A | crvena / crven |
| V | crveni |
| L | crvenu |
| I | crvenim |
| množina | |
| N | crveni |
| G | crvenih |
| D | crvenim / crvenima |
| A | crvene |
| V | crveni |
| L | crvenim / crvenima |
| I | crvenim / crvenima |
| srednji rod | |
| jednina | |
| N | crveno |
| G | crvena |
| D | crvenu |
| A | crveno |
| V | crveno |
| L | crvenu |
| I | crvenim |
| množina | |
| N | crvena |
| G | crvenih |
| D | crvenim / crvenima |
| A | crvena |
| V | crvena |
| L | crvenim / crvenima |
| I | crvenim / crvenima |
| ženski rod | |
| jednina | |
| N | crvena |
| G | crvene |
| D | crvenoj |
| A | crvenu |
| V | crvena |
| L | crvenoj |
| I | crvenom |
| množina | |
| N | crvene |
| G | crvenih |
| D | crvenim / crvenima |
| A | crvene |
| V | crvene |
| L | crvenim / crvenima |
| I | crvenim / crvenima |
| Pozitiv - odr. | |
| muški rod | |
| jednina | |
| N | crveni |
| G | crvenog / crvenoga |
| D | crvenom / crvenome / crvenomu |
| A | crvenog / crveni |
| V | crveni |
| L | crvenom / crvenome / crvenomu |
| I | crvenim |
| množina | |
| N | crveni |
| G | crvenih |
| D | crvenim / crvenima |
| A | crvene |
| V | crveni |
| L | crvenim / crvenima |
| I | crvenim / crvenima |
| srednji rod | |
| jednina | |
| N | crveno |
| G | crvenog / crvenoga |
| D | crvenom / crvenome / crvenomu |
| A | crveno |
| V | crveno |
| L | crvenom / crvenome / crvenomu |
| I | crvenim |
| množina | |
| N | crvena |
| G | crvenih |
| D | crvenim / crvenima |
| A | crvena |
| V | crvena |
| L | crvenim / crvenima |
| I | crvenim / crvenima |
| ženski rod | |
| jednina | |
| N | crvena |
| G | crvene |
| D | crvenoj |
| A | crvenu |
| V | crvena |
| L | crvenoj |
| I | crvenom |
| množina | |
| N | crvene |
| G | crvenih |
| D | crvenim / crvenima |
| A | crvene |
| V | crvene |
| L | crvenim / crvenima |
| I | crvenim / crvenima |
| Komparativ | |
| muški rod | |
| jednina | |
| N | crveniji |
| G | crvenijeg / crvenijega |
| D | crvenijem / crvenijemu |
| A | crvenijeg / crvenijega |
| V | crveniji |
| L | crvenijem / crvenijemu |
| I | crvenijim |
| množina | |
| N | crveniji |
| G | crvenijih |
| D | crvenijim / crvenijima |
| A | crvenije |
| V | crveniji |
| L | crvenijim / crvenijima |
| I | crvenijim / crvenijima |
| srednji rod | |
| jednina | |
| N | crvenije |
| G | crvenijeg / crvenijega |
| D | crvenijem / crvenijemu |
| A | crvenije |
| V | crvenije |
| L | crvenijem / crvenijemu |
| I | crvenijim |
| množina | |
| N | crvenija |
| G | crvenijih |
| D | crvenijim / crvenijima |
| A | crvenija |
| V | crvenija |
| L | crvenijim / crvenijima |
| I | crvenijim / crvenijima |
| ženski rod | |
| jednina | |
| N | crvenija |
| G | crvenije |
| D | crvenijoj |
| A | crveniju |
| V | crvenija |
| L | crvenijoj |
| I | crvenijom |
| množina | |
| N | crvenija |
| G | crvenijih |
| D | crvenijim / crvenijima |
| A | crvenije |
| V | crvenije |
| L | crvenijim / crvenijima |
| I | crvenijim / crvenijima |
| Superlativ | |
| muški rod | |
| jednina | |
| N | najcrveniji |
| G | najcrvenijeg / najcrvenijega |
| D | najcrvenijem / najcrvenijemu |
| A | najcrvenijeg / najcrvenijega |
| V | najcrveniji |
| L | najcrvenijem / najcrvenijemu |
| I | najcrvenijim |
| množina | |
| N | najcrveniji |
| G | najcrvenijih |
| D | najcrvenijim / najcrvenijima |
| A | najcrvenije |
| V | najcrveniji |
| L | najcrvenijim / najcrvenijima |
| I | najcrvenijim / najcrvenijima |
| srednji rod | |
| jednina | |
| N | najcrvenije |
| G | najcrvenijeg / najcrvenijega |
| D | najcrvenijem / najcrvenijemu |
| A | najcrvenije |
| V | najcrvenije |
| L | najcrvenijem / najcrvenijemu |
| I | najcrvenijim |
| množina | |
| N | najcrvenija |
| G | najcrvenijih |
| D | najcrvenijim / najcrvenijima |
| A | najcrvenija |
| V | najcrvenija |
| L | najcrvenijim / najcrvenijima |
| I | najcrvenijim / najcrvenijima |
| ženski rod | |
| jednina | |
| N | najcrvenija |
| G | najcrvenije |
| D | najcrvenijoj |
| A | najcrveniju |
| V | najcrvenija |
| L | najcrvenijoj |
| I | najcrvenijom |
| množina | |
| N | najcrvenija |
| G | najcrvenijih |
| D | najcrvenijim / najcrvenijima |
| A | najcrvenije |
| V | najcrvenije |
| L | najcrvenijim / najcrvenijima |
| I | najcrvenijim / najcrvenijima |
Definicija
| 1. | koji je boje krvi, cvijeta divljeg maka itd. [crven kao paprika jako, izrazito crven] |
| 2. | pren. koji je politički orijentiran kao one stranke i ideologije koje za simbol uzimaju crvenu boju (ob. komunisti i socijalisti) |
| 3. | 〈odr.〉 u složenim nazivima i sl. [crveni dim] |
Sintagma
∆ Crvena garda pov. naziv za naoružane odrede radnika u Oktobarskoj revoluciji;
crvena knjižica pov. meton. članstvo u KPJ;
crvena krpa aluzija na crvenu krpu torera kojom izaziva bika; izazov, zadirkivanje, provokacija;
Crvena pomoć (krat. Cepe) pov. međunarodne organizacije (djelovale i na hrv. prostoru) za pomoć zatvorenim i progonjenim komunistima i njihovim simpatizerima 1921—1945;
crvena zvijezda 1. usp. crveni div 2. pov. pol. komunistički amblem; petokraka;
crven, bijeli, plavi hrvatski trikolor;
crvene alge bot. morske alge (Rhodophyceae), pored klorofila sadrže i crvenu boju fikoeritrin;
crveni div astron. zvijezda crvene boje, promjera oko 100 puta većeg od Sunčevog;
crveni fenjer pov. oznaka javne kuće, crvena lampa;
crveni karton sport kazneni karton kojim se igrač zbog težine prekršaja isključuje iz igre (nogomet, rukomet);
Crveni križ međunarodna humanitarna i nepolitična organizacija za pružanje pomoći u ratu i miru;
crveni kutić pov. mjesto određeno za društveni život u okviru sindikalnih prostorija u FNRJ;
crveni telefon 1. oznaka za telekomunikaciju među zaraćenima 2. oznaka za neposrednu vezu Washington — Moskva u doba Hladnog rata;
crveni vjetar, v. erizipel;
crveno krvno tjelešce fiziol. eritrocit
crvena knjižica pov. meton. članstvo u KPJ;
crvena krpa aluzija na crvenu krpu torera kojom izaziva bika; izazov, zadirkivanje, provokacija;
Crvena pomoć (krat. Cepe) pov. međunarodne organizacije (djelovale i na hrv. prostoru) za pomoć zatvorenim i progonjenim komunistima i njihovim simpatizerima 1921—1945;
crvena zvijezda 1. usp. crveni div 2. pov. pol. komunistički amblem; petokraka;
crven, bijeli, plavi hrvatski trikolor;
crvene alge bot. morske alge (Rhodophyceae), pored klorofila sadrže i crvenu boju fikoeritrin;
crveni div astron. zvijezda crvene boje, promjera oko 100 puta većeg od Sunčevog;
crveni fenjer pov. oznaka javne kuće, crvena lampa;
crveni karton sport kazneni karton kojim se igrač zbog težine prekršaja isključuje iz igre (nogomet, rukomet);
Crveni križ međunarodna humanitarna i nepolitična organizacija za pružanje pomoći u ratu i miru;
crveni kutić pov. mjesto određeno za društveni život u okviru sindikalnih prostorija u FNRJ;
crveni telefon 1. oznaka za telekomunikaciju među zaraćenima 2. oznaka za neposrednu vezu Washington — Moskva u doba Hladnog rata;
crveni vjetar, v. erizipel;
crveno krvno tjelešce fiziol. eritrocit
Frazeologija
⃟ biti crven (od bijesa) zacrvenjeti se u licu (od bijesa)
Onomastika
♦ Crvénko m. os. ime, zast.
◊ pr. (etnici i nadimačka, prema crvenkastoj boji kose ili puti): Cẕlenī (Crlénī) (Varaždin), Crlènjāk (110, Čazma, Podravina), Cȑljen (470, Šibenik, Zagora), Crljénac, Crljénak (Šibenik), Crljènica (370, Pula, Banovina), Cẕljenić (I Slavonija), Crljénko (170, Pag, S Dalmacija), Crljénković (140, Nova Gradiška), Crvèlīn (190, sred. Dalmacija), Cẕvenka (Našice), Crvénko, Crvénković (100, I Slavonija), Crvènjāk, Čerljénko (Istra), Čèrmak (100, Z Slavonija, Rab), Čèrmelj (Primorje), Čȇrnja (Istra) Čèrnjāk (Z Slavonija, Istra), Čèrnjār (Rijeka), Črlénec (100, Novi Marof, Zagorje), Črljénec (okolica Zagreba), usp. Rothe, usp. Rother (njem.), usp. Vèreš (300, Zagreb, I Slavonija, Grubišno Polje, ← mađ. Vörös), Rossi, Rossellini, Rosseti (tal.)
◊ pr. (etnici i nadimačka, prema crvenkastoj boji kose ili puti): Cẕlenī (Crlénī) (Varaždin), Crlènjāk (110, Čazma, Podravina), Cȑljen (470, Šibenik, Zagora), Crljénac, Crljénak (Šibenik), Crljènica (370, Pula, Banovina), Cẕljenić (I Slavonija), Crljénko (170, Pag, S Dalmacija), Crljénković (140, Nova Gradiška), Crvèlīn (190, sred. Dalmacija), Cẕvenka (Našice), Crvénko, Crvénković (100, I Slavonija), Crvènjāk, Čerljénko (Istra), Čèrmak (100, Z Slavonija, Rab), Čèrmelj (Primorje), Čȇrnja (Istra) Čèrnjāk (Z Slavonija, Istra), Čèrnjār (Rijeka), Črlénec (100, Novi Marof, Zagorje), Črljénec (okolica Zagreba), usp. Rothe, usp. Rother (njem.), usp. Vèreš (300, Zagreb, I Slavonija, Grubišno Polje, ← mađ. Vörös), Rossi, Rossellini, Rosseti (tal.)
Etimologija
✧ prasl. *čьrvenъ (stsl. črъvenъ, rus. červlënyj, polj. czerwony) ≃ crv, v. (značenjska veza kao u srlat. vermiculus: crven prema vermis: crv)
